Nee, een bos heb je maar niet zomaar uit de grond getrokken. Hout gaat de komende decennia geïmporteerd moeten worden. En de situatie in het oostelijk deel van Europa leidt tot schaarste en prijsstijgingen van dit materiaal, waar we in de nabije toekomst toch echt een groot deel van onze gebouwen mee moeten gaan bouwen.
Daar nog even over: mooi hoor, dat voornemen van een bestuurlijke club zonder enige staatsrechtelijke status, die Metropoolregio rond onze hoofdstad om 20 procent van de woningnieuwbouw in hout te laten plaatsvinden. En fijn dat dat leidt tot beleid dat houten wijken mogelijk kan gaan maken. Nog mooier zou het zijn als een wél staatsrechtelijk instituut, laten we zeggen: de regering, houtbouw in alle voorkomende gevallen verplicht zou stellen of extreem bevoordelen. Want het zowel niet meer uittoten als ook het vastleggen van CO2 zou topprioriteit moeten hebben.
Karavaan trekt binnen
We zien het allemaal om ons heen waar we wonen: in het beste geval wordt er wat gepionierd met biobased woningen, vooral op plekken waar ze maar tijdelijk mogen blijven staan. Ondertussen trekt de verwoestende karavaan van cementmachines, kanaalplaatvervoerders en zandsteenblokkenhijsmachines gewoon massaal onze bouwterreinen op, al dieselrook uitbrakend, alsof er niets aan de hand is.
Binnen een bomenleven
In hout moet er dus gebouwd worden. Massaal. En dat terwijl de oorlog zorgt voor schaarste en prijsstijgingen van hout. Het is trouwens niet dat dat hout niet ooit weer op ons toekomt. Dat gebied van de wereld: Rusland, Oekraïne, Belarus, heeft een bomenplaag: er komt steeds maar meer bos bij. Dat bos blijft zich nu dus maar uitbreiden, de stapels hout blijven zich opstapelen. Eens, binnen een bomenleven, is dit alles voorbij en komt het weer onze kant op. Wat geen excuus is, natuurlijk, om ook onze eigen grondstofproductie voor de houtbouw grootschalig op te pakken: weilanden vol met CO2-zuigers willen we zien!
Minder speicheren
Schaarste maakt vindingrijk. En dwingt tot keuzes. In ons land wordt al beter nagedacht over ‘economisch ontwerpen’, ook als het op hout als bouwmateriaal gaat. Al ken ik voorbeelden van projecten waar min of meer expres zo veel en zo dik mogelijk CLT is ingezet, vanuit de gedachte dat je de koolstof maar zo veel mogelijk ‘gespeichert’ kan hebben, zoals de Duitsers zo mooi en puntig zeggen.
Biobased van de landbouw
Dat is voorbij. Ook met hout moet zo economisch mogelijk worden omgesprongen. Sterke balken en platen waar het moet, lichte bouw, houten skeletten, plaatmateriaal, biobased isolatiemateriaal waar het kan. Op dat gebied van biobased is natuurlijk ook nog zoveel meer mogelijk dan we nu al doen. Er is al zoveel bekend over wat we met lisdodde, maïssnijsel, en tal van andere producten uit onze landbouwoverschotten kunnen, ook in de invoering daarvan moet grote snelheid komen.
Veilig in houtbouw
Zijn houten gebouwen wel veilig in een oorlog? Ook mij overviel opeens die gedachte. Terwijl: wat je ziet zijn dus flats van beton die aan gruis worden geschoten. Ik ken alleen een onderzoek van het Amerikaanse leger over gebouwen van CLT, die bleken zich uitstekend te houden bij een forse explosie vlakbij. Van voltreffers weet ik niets. Wel zijn houten gebouwen vaak flexibeler, de knopen hebben meer ductabiliteit. En het materiaal is lichter. Misschien heeft de gangbare ammunitie wel heel andere werking op een houten gebouw. Dat met hout brandveilig gebouwd wordt is bekend, ook dat hout bij plotselinge hitte niet plotseling gaat smelten. Ook dat lijkt een voordeel. Ondertussen lijkt schuilen onder de grond in een betonnen metrobuis het allerveiligste. En trouwens: gaan we huizen maken bouwen met de verwachting dat het ooit oorlog wordt? Dacht het toch zeker niet!
