In Noordeloos, een dorp tussen de A27 en de Waal, namen bewoners het initiatief tot de bouw van een gemeenschapshuis. Ze schakelden architectenbureau De Zwarte Hond in, met het Noorderhuis en zijn kenmerkende larikshouten gevels als wonderschoon resultaat.
Toen er van gemeentewege geen geld meer was voor onderhoud, beheer en bezetting van het buurthuis, een schoolgebouw en een oude gymzaal, besloten de bewoners van het dorp Noordeloos zélf het heft ter hand te nemen. De gemeente gaf een fors bedrag voor de nieuwbouw van een multifunctionele accommodatie, op voorwaarde dat de dorpsbewoners het daarna zélf uit zouden zoeken.
En nu staat het daar, aan de rand van het dorp, open naar de gemeenschap en veilig uitkijkend over de velden: het Noorderhuis.
Architect André van der Slik, werkzaam bij architectenbureau De Zwarte Hond, is verantwoordelijk voor het ontwerp. “We zochten naar een vorm die aansluit bij de agrarische, stoere omgeving”, vertelt hij. “Tegelijk hadden we te maken met een lastig, min of meer trapeziumachtig bouwplot. Vooral het volume van de sporthal was een grote uitdaging. Die moet hoog en ruim zijn voor alle sporten die er plaats gaan vinden. Maar voor je het weet heb je dan zo’n rechthoekig groot volume dat uit de toon valt bij de rest van het gebouw.”
Energieneutraal
Dat het Noorderhuis zoveel mogelijk in hout moest worden uitgevoerd, stond voor Van der Slik meteen vast. “Het past bij deze omgeving, dat is één. Een groot volume als dit in baksteen of beton zou misstaan. Bovendien maken zowel de opdrachtgevers als wij van De Zwarte Hond ons sterk voor een zo hoog mogelijke duurzaamheid en zo min mogelijk milieubelasting.”
Het Noorderhuis is dan ook energieneutraal. Een warmtepomp zorgt voor de verwarming en koeling van het gebouw. Bij elkaar 540 vierkante meter aan zonnepanelen zorgen voor de benodigde elektrische energie en een EPC-waarde van 0.
Van der Slik: “Vooral met het oog op de basisschool hebben we ook sterk gelet op de luchtverversing met de wtw-installatie. Die is zo uitgevoerd dat hij meer dan voldoende frisse lucht in het gebouw brengt. De school valt nu in frisse-scholen-klasse B.”
Alle accommodaties bij elkaar. In het midden de glazen hoofdentree.
Drie huizen in één
Drie ‘huizen’ zijn in het gebouw verenigd: een sportaccommodatie, een gemeenschapshuis met bibliotheek, oefen- en opvoeringsruimten en de basisschool met kinderopvang. “We hebben ze dat kenmerk van een huis, compleet met puntdak, gegeven – en die drie huizen als het ware in elkaar geschoven.”
Door met twee lagen te werken valt het volume van de sporthal helemaal niet op; kleedkamers en douches bevinden zich op de verdieping naast de sportzaal. Dakkapellen en inventief geplaatste vensters zorgen voor een vloed van daglicht en uitzicht.
André van der Slik: “Bouwkundig de lastigste opgave was om de leidingen allemaal goed weg te werken onder het dak, vooral op de plek waar de daken op de laagste plaatsen met elkaar een knik vormen. Daar kwam veel engineering aan te pas.”
De gevels zijn bekleed met WaxedWood van Foreco. Dit is een product van verduurzaamd hout met waterafstotende werking, vervaardigd uit Siberisch lariks.
Siberisch lariks gevelbekleding
De gevels zijn opgebouwd uit houtskeletbouwwanden en bekleed met WaxedWood van Foreco, een water- en vuilafstotend, voorbehandeld product van Siberisch lariks.
Hans van den Heuvel is lid van het bestuur van het Noorderhuis en toevallig ook werkzaam bij Foreco Houtconstructies, dat in Noordeloos gevestigd is. “Op het vurenhouten regelwerk hebben we de latten met een tussenruimte van 7 mm verticaal vast geschoten met speciale nagels. De latten zijn op maat gezaagd en aangebracht met stuiknaden in wildverband. Aan de kopse kanten zijn de latten behandeld. Door de beluchting rondom zal houtrot niet voorkomen”, aldus Van den Heuvel.
De gevelbekleding werd, op verzoek van De Zwarte hond, in drie horizontale rijen boven elkaar aangebracht in drie breedten: 68 mm, 95 mm en 145 mm. Van der Slik: “Omdat we hier voor behandeld Siberisch lariks gekozen hebben, dat er eerst groenig uitziet en daarna al snel in verschillende stappen gaat vergrijzen, kozen we voor een rustig gevelbeeld, dat in toom gehouden wordt door die horizontale lijnen.”
Open en ruimtelijk
De openheid en ruimtelijkheid van het gebouw zijn opvallend. Er is een royale ontvangsthal, voorbij de balie opent zich een met houten wanden omklede, ruime en toch intieme houten tribune, die meerdere functies heeft. De tribune dient als leeszaal voor de bibliotheek op de verdieping. Bij voorstellingen gaan de grote deuren open en heeft het publiek op de tribune vrij zicht op een multifunctionele ruimte waar met gemak een symfonieorkest in zou passen.
Architect Van der Slik is erg tevreden met de entree van het gebouw. Zijn keuze voor een compact bouwvolume heeft veel open ruimte opgeleverd voor een omheinde speelgelegenheid voor het kinderdagverblijf en de school. De entree met glazen deuren in een hoekconstructie, is overhuifd door de eerste verdieping.
Van der Slik: “We zijn er in geslaagd om het zó te construeren dat er geen kolom of andere draagconstructie nodig is. Zo is de entree maximaal open. Als bijvoorbeeld op Koningsdag het plein vóór het Noorderhuis vol is met allerlei activiteiten, is er zo een maximale interactie tussen de binnen- en buitenruimte van dit gemeenschapshuis.”
Een houten tribune dient als leeszaal voor de bibliotheek op de verdieping.
PROJECTGEGEVENS
Locatie: Noorderplein 1, Noordeloos
Programma: Basisschool, peuterspeelzaal, kinderopvang, sportzaal, vergaderruimte, muziekzaal, bibliotheek, dorpskamer, rouwcentrum
Opdrachtgever: Stichting het Noorderhuis
Architect: De Zwarte Hond (dezwartehond.nl)
Aannemer: BMV, Veldhoven (bmv.nl)
Constructeur: Pieters Bouwtechniek (pietersbouwtechniek.nl)
Adviseur installaties, bouwfysica, akoestiek en brandveiligheid: Merosch (merosch.nl)
Interieurbekleding: Interieurpartners, Roosendaal (interieur-partners.nl)
Hsb gevels en gevelbekleding: Foreco & Foreco Houtconstructies (foreco.nl)
Bruto vloeroppervlakte: circa 2.600 m²
Bouwkosten: 4 miljoen euro incl. btw
Bouwperiode: 2018-2019
Foto’s: John Lewis Marshall
(Praktijkcase is een samenwerking tussen een fabrikant/handelaar en Houtwereld)